Poprawnie wykształcony słuch fonematyczny jest podstawowym elementem prawidłowego rozwoju mowy oraz umiejętności czytania i pisania.

To umiejętność rozróżniania najmniejszych elementów mowy – tzn. fonemów. Oznacza to, że dziecko może wyodrębnić z potoku mowy zdania, w zdaniach – wyrazy, w wyrazach – sylaby, w sylabach – głoski, a także uchwycić kolejność głosek w wyrazie.

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ – wskazówki dla rodziców:

-rozpoznawanie piosenek po melodii
-wyklaskiwanie usłyszanych rytmów
-lokalizowanie źródła dźwięku z zasłoniętymi oczami
-rozpoznawanie usłyszanych odgłosów i dżwięków, np. urządzeń, pojazdów, zwierząt, instrumentów muzycznych, itp.
-wyszukiwanie rymujących się wyrazów, wymyślanie rymów
-rozwiązywanie zagadek słownych
-słuchanie wierszy, w których występuje jak najwięcej dźwięków do naśladowania, np. Lokomotywa, Ptasie radio, Kotek …
-synteza sylab ze słuchu, np. mówimy „la – le – czka” – dziecko wysłuchuje słowo „laleczka”
-dzielenie wyrazów na sylaby – wyróżnianie sylab w wyrazie (jedna sylaba – jedno klaśnięcie) – liczenie sylab w wyrazie
-rebusy sylabowo – obrazkowe
-wyróżnianie wyrazów w zdaniu, np. ile wyrazów jest w tym zdaniu – Ola lubi małe kotki. (4)
-synteza głoskowa – jaki wyraz usłyszałeś: o-s-a (osa), g-ó-r-a (góra), w-a-z-a (waza), f-l-a-g-a (flaga), itp.
-wyodrębnianie i wyróżnianie głoski na początku wyrazu, np. jaką głoskę słyszymy na początku wyrazu obraz – „o”; wyszukiwanie spośród innych obrazków, których nazwy zaczynają się na głoskę „w” (wózek, waga, walizka, itp.)
-wyodrębnianie i wyróżnianie ostatniej głoski w wyrazie, np. co słyszymy na końcu wyrazu list – „t”, podawanie wyrazów, w których na końcu słyszymy głoskę „s” – las, lis, nos, eskimos, itp.
-wyodrębnianie głoski w środku wyrazu, np. co słyszymy w środku wyrazu Ala – „l”
-wyodrębnianie wszystkich głosek w wyrazie – analiza wyrazu, np. wymień jakie kolejno głoski słyszysz w wyrazie: kot „k – o – t”, las „l – a – s”, kura „k – u – r – a”, lalka „l – a – l – k – a”, ołówek „o – ł – ó – w – e – k”, samolot „s – a – m – o – l – o – t”, itp.
-rysowanie przedmiotów zaczynających się na wybraną głoskę, kończących się na daną głoskę, z konkretną głoską w środku wyrazu, np. narysuj 5 przedmiotów rozpoczynających się na głoskę „d”; określanie położenia głosek w wyrazie
-wymyślanie wyrazów rozpoczynających się od danej głoski i kończących na określoną głoskę np. „k” i „a”: kapusta, kanapa, koszula, kalarepa, itp.
-układanie domina obrazkowo – głoskowego – wyszukiwanie ciągu obrazków tak, aby ostatnia głoska wyrazu była początkową głoską następnego, np. nos – sok – kot – tor – rak, itd.
-dobieranie w pary obrazków – wyrazów, które różnią się tylko jedną głoską, np. mama – dama, koza – kosa, pije – bije, domek – Tomek, bazie – Basie, itp.
-układanie wyrazów w kolejności od najkrótszego do najdłuższego i odwrotnie
-zabawy w parze z rodzicem: opiekun podaje przymiotnik – dziecko musi powiedzieć wyraz o przeciwnym znaczeniu, np. słodki – kwaśny, wysoki – niski, mały – duży, gruby – chudy, słodki – gorzki, dobry – zły, itp.; opiekun mówi wybrane słowo głośno – dziecko powtarza cicho, rodzic mówi jakieś słowo cicho – dziecko powtarza głośno.

Zachęcam do codziennych ćwiczeń słuchu fonematycznego, ponieważ tylko prawidłowo wykształcony umożliwi szybką i bezproblemową naukę czytania i pisania.